بررسی کانی شناسی و مینرال شیمی سرپانتینیت ها و فرآیند های تشکیل آن ها در منطقه پیرانشهر-شمال غرب ایران

منطقه مورد مطالعه با طول جغرافیایی ?44?36 تا ?54?36 شرقی و عرض جغرافیایی ?00?45 تا ?10?45 شمالی در استان آذربایجان غربی و در شمال غرب شهرستان پیرانشهر قرار دارد. این منطقه از دیدگاه واحدهای ساختمانی-رسوبی ایران، بخشی از کمربند دگرگونی و افیولیتی زون سنندج-سیرجان محسوب می شود. لیتولوژی منطقه شامل انواع سنگ های دگرگونی، رسوبی و سنگ های ولکانیکی متوسط و بازیک می باشد.. تشخیص انواع پلی مورف های سرپانتین شامل آنتی گوریت، کریزوتیل و لیزاردیت علیرغم دارا بودن ترکیب شیمیایی ساده نسبتاً مشکل است. به منظور شناسایی انواع کانی های سرپانتین از طیف سنجی رامان و داده های تجزیه میکروپروب استفاده شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، کانی شناسی و مشاهدات بافتی، پریدوتیت های مورد مطالعه به دو گروه پریدوتیت های سرپانتینی شده و سرپانتینیت ها تقسیم بندی شده اند. سرپانتینیت ها نیز به سه گروه سرپانتینیت های حاصل متاسوماتیسم، سرپانتینیت های دگرگونی و افی کلسیت ها تقسیم بندی می شوند. سرپانتینیت های محصول متاسوماتیسم بیش تر حاوی پلی مورف های دما پایین سرپانتین (کریزوتیل و لیزاردیت) با بافت غالب مش و بستایت هستند. سرپانتینیت های دگرگونی بیش تر حاوی پلی مورف دما بالای سرپانتین (آنتی گوریت) با بافت غالب نفوذی بوده و محصول دگرگونی در شرایط دما و فشاری نسبتاً بالاتری هستند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، ترکیب پروتولیت سرپانتینیت ها و پریدوتیت های سرپانتینی شده پیرانشهر، هارزبورژیت و کم تر لرزولیت تشخیص داده شده اند. مطالعات مینرال شیمی با استفاده از داده های میکروپروب نشان می دهد که کانی های سرپانتین در سرپانتینیت های پیرانشهر بخشی از ویژگی های ترکیبی خود را از کانی های اولیه به ارث برده اند. سرپانتین های با بافت بستایت دارای مقادیر بالاتری کروم و آلومینیم نسبت به سرپانتین های با بافت مش دارند. برآوردهای کیفی تحرک عناصر طی فرآیند سرپانتینی شدن نشان می دهد ترتیب تحرک fe>> al> cr است. آنالیزهای میکروپروب نشان می دهند کانی های سرپانتین علاوه بر تفاوت های ساختاری تفاوت هایی در ترکیب شیمیایی نیز دارند. کانی های آنتی گوریت دارای مقادیر پایین تری h2o و mgo و مقادیر بالاتری sio2 نسبت به لیزاردیت و کریزوتیل دارند.